Waarom nou een voedselbos

Eigenlijk kwam ik via de andere weg bij het idee van een voedselbos uit. Toen we vorig jaar dit huis en de omgeving zagen was ik meteen verliefd, maar had ik geen idee wat ik met 1,5 hectare grond moest doen. Ik ben geen paardenfan en ik wil ook geen boerderij beginnen. 1,5 Hectare grond is dan wel een heel erg grote moestuin voor twee. Mijn eerste idee was dan ook om vooral gastronomische planten en bloemen te telen, die soorten die je niet zo gauw in de winkel koopt maar waar ik wel gek op ben: shisoblad, kweepeer, eetbare bloemen en mooie kruiden. Ik keek toen naar De Nieuwe Winkel in Nijmegen waarvan ik wist dat chef Emile van der Staak die zelf bijeen plukt, bij de godfather van het Nederlandse voedselbos: Wouter van Eck. Luisterend naar de heel toffe en informatieve voedselboscast  van Frank Gorter en Marieke Karssen, realiseerde ik me dat een voedselbos misschien wel iets in mijn bereik zou kunnen zijn. Ik heb niet echt groene vingers dus deed ik de online cursus bij Martijn Ballemans van Puur Permacultuur, zeker de moeite waard, zelfs als je helemaal geen voedselbos maakt.

Het belangrijkste is te bepalen welk doel je ermee wilt bereiken, en dat is voor mij vooral het versterken van biodiversiteit / natuur, en op een gedeelde tweede plaats voedsel en schoonheid. Dat laatste vind ik belangrijk ik het niet te wild in ‘onkruiden’ en ook niet te strak op productie wil hebben. De Franse natuurslag, die zoek ik.

Bij permacultuur richt je je op een gezonde en levendige bodem, waarbij je de bodem niet onnodig bewerkt, voedt of belast. Niet spitten, ploegen, maaien of (veel) mesten. En een bos is een gelaagd ecosysteem met bomen, struiken, planten en kruiden die dan automatisch zorgt voor een natuurlijke bemesting en bescherming, een lokale natuurlijke kringloop als het ware.

Tot zover de theorie. Vele voedselbossers starten op voormalige weilanden, dooie maisakkers of zure bosbodems. Alles wat je dan doet is al beter dan het was. Maar ik begin in een soort tuin van Eden met zestig verschillende soorten serieuze bomen, struiken en planten en dan heb ik de kruidlaag nog niet eens goed in de smiezen. Ik weet niks van groen, laat ik dat nogmaals even zeggen. Maar al observerend leer en herinner ik me veel van wat mijn vader zaliger me leerde, hij was milieu-activist van de eerste generatie. Ik determineer de planten met een oud boekje, maar vooral met de app PictureThis en de vogels met Merlin Bird ID. Aanraders, maar vaar er vooral niet blind op.

Vooralsnog kijk ik de komende maanden wat er gebeurt, wat erge distels en bramen snoeien en een groententuintje aanleggen. Ik zal een ontwerp maken in overleg met een (1) expert, want ik merk wel dat op dit gebied er voor iedere 10 experts er 11 visies zijn. Overigens is op de tekening nog niet de helft van het land te zien, het grootste deel is ruig en wordt 1 of 2x per jaar gemaaid door de boer.

Er is hier lemige grond met kalk, zoals in Zuid-Limburg. En ja, op deze grond stonden ook lange tijd wijnstokken. De wijnregio is echter meer rond Pau gelegen (Jurançon, superlekkere wijn), hier zijn ze (en wij inmiddels ook) fan van appelcider. Leem zorgt er zeker voor dat je niet teveel in de grond wilt spitten, het zijn compacte hompen kleileem, vruchtbaar en goed vochtvasthoudend, maar o zo zwaar te bewerken. Des te meer reden om aan permacultuur te doen, de mollen, wormen en planten breken de grond open, en ik zal wat compost en hooi opbrengen en dan groentjes gaan planten. Het terrein loopt enkele meters af, met uitzicht op de Pyreneeën, en ik wil dat uitzicht wel grotendeels behouden. Ook zo’n verschil met de meeste voedselbossen, die meestal echt dichte bossen zijn.

Mower repairman

Een eerste keus is: (wat) maai je (niet). Hier in de omgeving maait iedereen zijn gazon lekker strak, maar ook weer niet zo strak als de Engelsen. We hebben (beter: Luuk heeft) de oude zitmaaier van de vorige eigenaar overgenomen en Luuk vindt hem zo mogelijk NOG stoerder dan zijn BMW. Ik heb een route voor hem uitgestippeld waar hij mag maaien: het voetbalveldje, het romantische plekje onder de bomen, het zonneveldje en de paden tussen de fruitbomen. De maaier stond plots stil; de tank bleek leeg. Er stond een jerrycan met rode diesel in de garage, dus we dachten dat die erbij hoorde. Niet dus. Met veel rook viel de motor stil en pas nadat de buurvrouw haar speciale zitmaaier-krik uitleende konden we met de maaier op zijn kant alle diesel eruit tappen en de boel vullen met gewone benzine. En sputterde hij langzaam weer in actie, al rokend en wel. So much for verduurzaming…

Mientje

We hebben de kip van de vorige bewoner geadopteerd. Het is een prachtige zwarte kip, de laatste van een toom kippen die verder alle op natuurlijke wijze het leven lieten. Ik heb haar Mientje hernoemd, naar mijn tante Mien zaliger. Mien was een oude vrijster in Dongen die ook alleen overbleef nadat al haar zussen waren overleden. Mientje heeft in haar eentje 1,5 hectare tot haar beschikking, een superscharrelkip dus. Maar als ik het voer een meter verderop gooi, is ze de weg al kwijt. T’is een oud vrouwke, legt ook geen eieren meer. Gelijk heeft ze.